Δημόσια υγεία.: Ανθρωποζωονόσοι – Άνθρακας – vets.com.gr

Δημόσια υγεία.: Ανθρωποζωονόσοι – Άνθρακας
Πως μεταδίδεται ο άνθρακας στον άνθρωπο;
Ποιοί οι τύποι άνθρακα εμφανίζονται τον άνθρωπο;
Υπάρχει εμβόλιο; Υπάρχει θεραπεία;

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΣ
ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΑΡΤΙΝ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΣΙΤΟΛΟΓΟΣ

   Ο άνθρακας είναι ένα λοιμώδες ανθρωποζωονόσημα, ένα νόσημα που προσβάλλει ανθρώπους και ζώα. Ο άνθρακας οφείλεται στο σπορογόνο βακτηρίδιο Bacillus anthracis. Διεθνώς, η νόσος που προκαλείται από τον βάκιλο αυτό, έχει πάρει το όνομα της, από την ελληνικήγλώσσα. Η έννοια της λέξης “άνθρακας” σημαίνει μαύρο σαν κάρβουνο, διότι μπορεί μεταξύ άλλων να προκαλέσει στο δέρμα μαύρες πληγές. Η νόσος είναι εξαιρετικά σπάνια την τελευταία δεκαετία.

   ΠΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ Ο ΑΝΘΡΑΚΑΣ. Η νόσος μεταδίδεται από την επαφή του ανθρώπου με μολυσμένα ζώα ή με τα προϊόντα τους (ζωικά παράγωγα), από την νόσο αυτή. Επίσης μεταδίδεται άτυπα διαμέσου σκόπιμης έκθεσης στον βάκιλο. (Τρομοκρατία βιολογικού τύπου). Είναι γνωστό ότι η νόσος του άνθρακα είναι μια επικίνδυνη, οξείας μορφής μολυσματική νόσος, η οποία χρησιμοποιείται σαν ένα όπλο μαζικής καταστροφής, σε τρομοκρατικές ενέργειες, ένα βιολογικό όπλο. Διεθνώς, η νόσος που προκαλείται από τον βάκιλο αυτό, έχει πάρει το όνομα της, από την ελληνική γλώσσα. Η έννοια της σημαίνει μαύρο σαν κάρβουνο, διότι μπορεί μεταξύ άλλων να προκαλέσει στο δέρμα μαύρες πληγές. Ο άνθρακας βέβαια δεν είναι καθημερινό νόσημα, το αντίθετο μάλιστα. Είναι ένα από τα σπανιότατα νοσήματα που προσβάλλει κατοικίδια ζώα, αλλά και άγρια ζώα, από τα οποία μεταδίδεται στον άνθρωπο. Τα βοοειδή, το άλογο, το πρόβατο, η κατσίκα και ο χοίρος είναι τα ζώα που συνήθως προσβάλλονται από τον άνθρακα και είναι αυτά που μπορούν να αποτελέσουν πηγή μολύνσεως για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος μολύνεται από τα μολυσμένα ζώα κατά τη διάρκεια της σφαγής, του τεμαχισμού και της εκδοράς τους. Σπάνια, η νόσος μπορεί να μεταδοθεί και από τα δήγματα εντόμων. Σπάνια επίσης μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, από την επαφή ασθενούς που πάσχει από άνθρακα. Η μετάδοση αυτή συμβαίνει κυρίως στη πνευμονική μορφή της νόσου. Το μικρόβιο του άνθρακα μπορεί να επιβιώσει στο χώμα ή σε προϊόντα ζώων μέχρι και 20 χρόνια και αυτό, διότι έχει την ικανότητα να σχηματίζει σπόρους.

   Στον άνθρωπο εμφανίζονται τρεις τύποι άνθρακα:

1.- Ο ΔΕΡΜΑΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, ο οποίος έχει περίοδο επώασης από 1 έως 15 ημέρες. Ευθύνεται για το 95% των περιπτώσεων της νόσου. Ο δερματικός τύπος ξεκινά με ένα μικρό σκληρό κοκκινωπό εξάνθημα, που εξελίσσεται γρήγορα σε φυσαλίδα και στη συνέχεια η φυσαλίδα γίνεται πληγή με κρούστα. Οι δερματικές αλλοιώσεις σε αυτό τον τύπο άνθρακα είναι τελείως ανώδυνες.

2.- Ο ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, του οποίου τα συμπτώματα μοιάζουν αρχικά με εκείνα του απλού κρυολογήματος. Ο αναπνευστικός τύπος του άνθρακα είναι η πιο επικίνδυνη μορφή και οφείλεται στην εισπνοή χιλιάδων σπόρων. Τα πρώτα συμπτώματα είναι ο ερεθισμός στο λαιμό, ήπιος πυρετός και μυαλγίες, αλλά η εξέλιξη της νόσου οδηγεί σε σοβαρή αναπνευστική δυσλειτουργία, σοκ και μηνιγγίτιδα. Η μορφή αυτή εμφανίζει υψηλή θνητότητα. Η κατάσταση επιδεινώνεται γρήγορα με δύσπνοια, υποξία (ποσότητα οξυγόνου στους ιστούς μικρότερη από τη φυσιολογική) και τελικά επέρχεται ο θάνατος. Η διάρκεια επώασης στον τύπο αυτό της νόσου είναι από 1 έως 50 ημέρες. Χαρακτηριστικό αυτού του τύπου είναι ότι μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

3.- Ο ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, συνοδεύεται από συμπτώματα αιμορραγικής γαστρεντερίτιδας και παρουσιάζει υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, αλλά είναι και εξαιρετικά σπάνιος. Και ό τύπος αυτός έχει περίοδο επώασης, από 1 έως 7 ημέρες.

   Αν και η μετάδοση από άτομο σε άτομο είναι σπάνια, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό και να λαμβάνει όλα τα μέτρα υγείας και υγιεινής, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, όταν εξετάζει ή φροντίζει ασθενή με άνθρακα. Στην πλειοψηφία τους οι ασθενείς δεν χρειάζεται να απομονωθούν.

   ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΜΒΟΛΙΟ; Ασφαλώς και υπάρχει εμβόλιο κατά του άνθρακα. Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να γίνει εμβολιασμός ατόμων υψηλού κινδύνου μόνον. Τα άτομα που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να μολυνθούν με τον άνθρακα, μπορούν και επιβάλλεται να εμβολιαστούν με το ειδικό ακυτταρικό εμβόλιο. Το εμβόλιο αυτό εναντίον του άνθρακα υπάρχει από το 1970. Μπορεί να αποτελέσει πρόληψη εναντίον της νόσου, όμως δεν συστήνεται να γίνει μαζικός εμβολιασμός του πληθυσμού και ούτε υπάρχουν αρκετά αποθέματα. Σήμερα εμβολιάζονται μόνο όσα άτομα βρίσκονται σε καταστάσεις ψηλού κινδύνου. Τέτοιες καταστάσεις είναι τα εργαστήρια, οι χειριστές μολυσμένων προϊόντων κ.α.

   ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ. Οποιαδήποτε καθυστέρηση στη χορήγηση αντιβίωσης στους ασθενείς που έχουν προσβληθεί από άνθρακα μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Αντιβιοτικά τα οποία καταπολεμούν το βάκιλο του άνθρακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Η έγκαιρη χορήγηση της αντιβίωσης σε άτομα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι έχουν έρθει σε επαφή με το βάκιλο του άνθρακα μπορεί να τους σώσει τη ζωή. Ο άνθρακας είναι νόσημα υποχρεωτικής δηλώσεως.